TÜRKÖK ÇALIŞMA ESASLARI
TÜRKÖK(Türkiye Kök hücre Koordinasyon Merkezi), akraba dışı hematopoetik kök hücre nakli ihtiyacı olan hastalar için Sağlık Bakanlığı, Sağlık Hizmetleri Genel Müdürlüğü, Kan,Organ, Doku Nakli Hizmetleri Dairesi Başkanlığı bünyesinde faaliyet gösteren bir merkezdir. Amaç,verici sayısının yüksek olduğu bir havuz oluşturmak, en uygun vericiyi en kısa sürede bulmak, nakil öncesinde, sırasında ve sonrasında üçüncü taraflarla koordinasyonu sağlamaktır.
TÜRKÖK işleyişinde yer alan birimler ve dikkat edilmesi gereken hususlar aşağıda özetlenmiştir.
1.TARAMA BİRİMİ:
HKHNM(hematopoetik kök hücre nakil merkezi) tarafından ve/ veya ulusal ve uluslararası kemik iliği bankaları tarafından akraba dışı hematopoetik kök hücre nakli ihtiyacı olan hastalar için yapılan başvuruları kabul eden ve tarama sonuçlarını(uygun donör adayları olsun ya da olmasın) ilgili merkezlere bildiren birimdir.
Dikkat edilecek hususlar:
- Tarama başvurusu, TÜRKÖK Akraba Dışı Verici Tarama İstem Formu’yla (TE01) yapılmalıdır. Form, eksiksiz doldurulmalıdır.
- Hasta HLA doku grubu bilgilerinin mutlaka yüksek çözünürlüklü olması ve hastaya ait HLA doku grubu raporunun ve KİT konsey raporununda tarama istem formuyla birlikte search.turkok@saglik.gov.tradresine e-posta ile gönderilmesi (düşük çözünürlüklü sonuçlarla yapılan tarama talepleri kabul edilmeyecektir.) gerekir.
- Tarama sonucunda, formda belirttiğiniz istem tipine göre (tam uyum ya da bir antijen MM ve tercih edilen antijen uyumsuzluğuna göre ) uygun donör adayları bulunduğunda, tarama sonuç raporu tarafınıza en geç 24 saat içinde e-posta ile gönderilir. Merkeziniz tarafından, Tarama raporlarına en geç 1 ay içinde geri bildirim yapılması ve uygun donörler hakkında nihai kararın belirtilmesi gerekmektedir.
- TÜRKÖK donör havuzuna her hafta ortalama 1200-1500 donöre ait HLA doku grubu sonucu eklenir ve sonrasında TÜRKÖK’e kayıtlı aktif tüm hastalar otomatik olarak taranır ve yeni verici adayları bulunduğunda ya da mevcut vericilerine yenileri eklendiğinde mutlaka merkezinize bildirilir.Bu nedenle hasta tarama güncelleme yapılmasına gerek yoktur.
- Tarama sürecinde exitus olan, alternatif tedavilere cevap veren veya aile içi ya da akraba dışı donörden nakil olma gibi durumlar nedeniyle taraması iptal edilecek hastalarınız en geç 10 gün içinde TÜRKÖK Tarama İptal Formu’yla (TE02) bildirilmelidir. TÜRKÖK akraba dışı vericisinden hastanız nakil olmuşsa tarama iptal formunu doldurmanıza gerek yoktur ve hastanızın infüzyon raporu TÜRKÖK’e ulaştığında, hastanız taramadan çıkarılır(inactive edilir) ve hastanıza ait varsa rezerve edilmiş tüm donörleri de serbest bırakılır.
- Bu birimle ilgili tüm yazışmalarda search.turkok@saglik.gov.tr adresi kullanılmalıdır.
2.EŞLEŞTİRME BİRİMİ:
TÜRKÖK veri tabanında yapılan tarama sonucunda, hasta ile eşleşen uygun verici adaylarından doğrulama test taleplerini alan, doğrulama testlerinin çalışılmasını sağlayan ve sonuçları ilgili merkezlere bildiren birimdir.
Dikkat edilecek hususlar:
- HKHNM, tercih ettiği donör/donörleri beyan etmek için ‘Doğrulama Testi İstem Formu’ nu (TE04) eksiksiz doldurmalıdır. Bu formda transplant durumu olarak sorgulanan kutucukta eğer hasta daha önce transplant olduysa bu belirtilmeli, ve tranplant geçmişine ait kısa bir bilgi ile vericisinin HLA doku grubu sonucu ‘doğrulama testi istem formu’yla birlikte TÜRKÖK eşleştirme birimine gönderilmelidir.
- Tercih edilen donör sayısı ilk aşamada en fazla üçdür. Ancak vazgeçen verici olması veya CT sonrası düşük uyumla sonuçlanması durumunda varsa diğer verici adaylarından da ek CT istemi yapılabilir.
- Hasta kan örnekleri, ‘donöre ulaşıldı ve donöre ait kan örneği alındı’ bilgisi merkezinize bildirildikten sonra, kargo ile TÜRKÖK DTL’a gönderilmelidir.
- Donör kan örneği alınıp TÜRKÖK DTL’a ulaştığında ,herhangi bir nedenle hastanın kan örneği 3 ay içinde DTL’a gönderilmediği vakit donöre ait kan örneği DTL tarafından imha edilir.
- CT sonuç raporu en geç 2 hafta içinde tarafınıza e-posta ile gönderilir. Merkeziniz tarafından ilgili rapora en geç 1 ay içinde geri bildirim yapılması ve donörler hakkında nihai kararınızın belirtilmesi gerekmektedir.(work-up/rezerve/serbest)
- CT sonrası donör rezervasyon taleplerinde, hastanızın donörü en fazla 6 ay rezerve edilir, 6.ay sonunda donörle ilgili bir talebiniz olmazsa, donör serbest bırakılır ve hastanız inactive edilerek tarafınızca ‘TÜRKÖK tarama iptal formu’nu doldurmanız istenir.
- Bu birimle ilgili tüm yazışmalarda match.turkok@saglik.gov.tradresi kullanılmalıdır.
2.KOORDİNASYON BİRİMİ:
TÜRKÖK veri tabanında yapılan tarama sonucunda, hasta ile eşleşen uygun verici adayları ile hastanın doğrulama test raporlarının bildirilmesi sonucunda, HKHNM’lerden gelen hücresel ürün taleplerini alan, vericilerin sağlık değerlendirme muayene ve kan testlerinin çalışılmasını sağlayan ve uygun bulunan vericilerden hücresel ürün toplanmasını organize eden birimdir.
Dikkat edilecek hususlar:
- Endikasyon dışı tanılarda, Sağlık Bakanlığı’na “Endikasyon Dışı Nakil Başvurusu” yapılmalıdır. Başvuru, ilgili bilimsel komite tarafından onaylanmalı ve TÜRKÖK’e de sunulmalıdır.
- Work-up formları eksiksiz doldurulmalıdır.
- Hücre istemi 5x10>6 ise nedeni belirtilmelidir.
- Ürün toplama tarihi seçenekleri gün aşırı seçilmemelidir.
- Donör hazırlık günü ve/veya Aferez günü, donöre ait kan numunesi isteniyorsa, numunenin hangi tüplerde ve kaç mlt alınacağı açık olarak belirtilmelidir.
- Verici sağlık değerlendirme sonuçları alınmadan hasta hazırlığına başlanmamalıdır.
- Donörden periferik yolla kök hücre toplanacaksa, G-CSF uygulama öncesi hastanın durumu mutlaka TÜRKÖK koordinasyon birimine bildirilmelidir.(Hastanın durum değişikliği nedeniyle nakil iptali veya erteleme varsa donöre G-CSF uygulamasına başlanmaz.)
- Eş Zamanlı CT – Work-up Talebi, CT yapılmadan hücresel ürün talebi ancak çok acil durumlarda yapılabilir. CT ve work-up talebinin aynı anda yapılabilmesi için şu durumlar gereklidir:
- Hastanın taraması aktif durumda olmalıdır.
- Hastanın HLA tiplemesi EFI ya da ASHI akredite bir laboratuvarda yüksek çözünürlükte 5 lokus çalışılmış olmalıdır.
-Donör ve hasta HLA uyumu en az 9/10 uyumluluk sağlamalıdır.
-Ek olarak başka kabul kriterleri (HLA uyumsuzluğunun lokasyonu, CMV durumu) de kabul edilmelidir.
- Aynı anda CT ve work-up talebi şu durumlarda uygun karşılanabilir:
-Work-up esnasında donörün vazgeçmesi
-Birincil veya ikincil graftta başarısız sonuç alınması
-İndüksiyon tedavisinin başarısız sonuçlanması nedeniyle acil nakil ihtiyacı veya yüksek riskli lösemi
-Relaps
- Hücresel ürün mutlaka merkez sorumlu doktoru/veya sorumlu yardımcı doktoruna teslim edilir.
- Hücresel ürünün teslimi sonrası HKHNM en geç 1 hafta içinde ürünün infüzyonuna dair durum bildirir rapor göndermelidir. Bu rapor geldiğinde hastanıza tarama iptal kararı alınır ve sistemden inactive edilir ve varsa donörleri serbest bırakılır.
- Koordinasyon sürecinde donör kaynaklı herhangi bir nedenle aksaklık /iptal olursa merkezinize hemen bilgilendirme yapılır.
- Hücresel ürün, hasta hazırlık rejimine başlanmadan önce dondurularak saklanabilir, bu durum TÜRKÖK’e “Durum Bildirir Rapor” ile bildirilmelidir. Bu tür durumlarda vericiye bilgilendirme yapılır ve yazılı onam alınır.
- Hücresel ürünün imhası, Hastanın tam iyileştiğine (kür) karar verilmesi, toplanan hücresel ürünün kullanılması ile ilgili tıbbi gerekliliğin kalmaması, hastanın kaybedilmesi durumunda hücresel ürünler Nakil merkezince standartlara uygun prosedürler yerine getirilerek, T.C Resmi gazetede yayınlanan “ Tıbbi Atıkların Kontrolü Yönetmeliği, Sayı: 29959 Tarih:25 Ocak 2017” uyarınca uygun şekilde imha edilir. Merkez ürünü imha ettiğine dair belgeyi TÜRKÖK koordinasyon birimine iletmek zorundadır. Ürün başka amaçlar veya başka bir kişi için kullanılamaz.
- ‘Kök Hücre Nakil Sonrası Takip Formu 1.ay ve 100.gün’ (F040) en geç 10 gün içinde koordinasyon birimine gönderilmelidir.
Bu birimle ilgili tüm yazışmalarda workup.turkok@saglik.gov.tr adresi kullanılmalıdır.